DONDOO ZA AFYA:IJUE HISTORIA YA VIDONGE VYA LISHE

WENGI wetu tungependa kujua historia ya vidonge vya lishe au lishetiba au Food Supplement kama inavyojulikana kitaalamu na nani aliyeanzisha utaratibu huu duniani wa kukigeuza kidonge kuwa chakula.

Kabla ya mwaka 1934 hakukuwepo lishetiba ya aina yoyote duniani kitu ambacho kiliwafanya watu wa enzi hizo wapate wakati mgumu lilipokuja suala la kuboresha afya zao pale palipokuwa na upungufu wa virutubisho mwilini.

Mwaka 1934 mwanasayansi aitwaye Carl Rehnborg alianzisha kampuni ya Nutrilite kwa ajili ya kutengeneza lishetiba. Kampuni hii imeendelea hadi leo na kuwa miongoni mwa makampuni makubwa ya kutengeneza virutubisho  duniani. Kampuni hii ndiyo inayotoa udhamini mkubwa kwa timu ya mpira wa miguu maarufu nchini Italia ya A.C.Milan.

Haikuwa kazi ndogo kwa Rehnborg kufanikiwa kuanzisha kampuni hiyo, bali yalikuwa ni matunda ya jitihada na tafiti mbalimbali za tangu mwaka 1920 wakati akiishi nchini China akiwa askari jeshi ambapo aligundua kuwa kulikuwa na uhusiano mkubwa sana kati ya maradhi hasa yale sugu na vyakula wanavyokula wanadamu.

Kikubwa kilichomshtua ni kuona kuwa jamii ya wakulima ambao walikula matunda na mboga kwa wingi walikuwa na afya njema huku jamii ya watu walioishi mijini ambako matumizi ya mafuta, sukari na chumvi ni makubwa, walikuwa wakisumbuliwa na maradhi sugu mara kwa mara.

Carl alipata wazo la kuchanganya virutubisho alivyohisi kukosekana katika vyakula walivyokuwa wakila jeshini. Alichanganya dawa za asili, aina fulani za majani na mboga, chokaa na unga wa misumari (ili kupata madini ya chuma), pamoja na unga wa mifupa (ili kupata madini ya Calcium) na baadaye alikula mchanganyiko huo na baadhi ya wanajeshi wenzake.

Japo ladha ya mchanganyiko huo haikuwa nzuri, lakini waliokula baada ya muda mfupi walianza kunawiri na afya zao kuimarika tofauti na waliokula chakula cha jeshi cha kawaida.

Baada ya miaka kadhaa, Car alirejea nchini Marekani na kuanzisha maabara yake ndogo katika Kisiwa cha Balboa ambapo baada ya miezi sita tu akawa ameshafanya majaribio na kugundua lishetiba nyingi sana kwa kutumia aina nyingi tofauti za mimea na wanyama.

Pia aligundua namna nyingi za kukausha na kuhifadhi bidhaa hizo bila kuathiri ubora wake wa asili na alizalisha bidhaa za lishetiba kwa wingi zenye vitamin, madini na tindikali mbalimbali kulingana na mahitaji ya mwili wa binadamu. Hadi leo kampuni yake ya Nutrilite ndiyo inaheshimika sana duniani kama mwanzilishi wa lishetiba chini ya uongozi wa mwanaye Dr. Sam Rehnborg.

Baadaye, kampuni nyingine nyingi zikaibuka ikiwemo kampuni kubwa nchini Marekani iitwayo Herbalife inayomdhamini mchezaji bora duniani Christiano Ronaldo anayekipiga timu ya Real Madrid ya Hispania, inadaiwa kuwa afya ya Ronaldo ni imara kutokana na kutumia virutubisho kwenye mlo wake.

Nchini Tanzania lishetiba ni kitu kigeni kidogo na ndiyo maana siyo rahisi kuzikuta lishetiba kila duka, hospitali au kwenye maduka ya dawa pia hata sehemu zinakopatikana ni ghali sana kumudu watu wa kawaida.

Hata hivyo, kupitia safu hii, unaweza kujua aina mbali mbali za tibalishe na mahali zinakopatikana kwa hapa nchini. Tunawasihi watu wenye uwezo na ambao kwa njia moja au nyingine wameshindwa kupata na kutumia matunda na mboga za majani badala yake watumie vidonge vya lishe kulinda afya zao.

Share on Google Plus

About Omari Makoo